We weten allemaal dat het eten van groente en fruit gezond is. Maar hoe weten we dat? Dit blijkt uit wetenschappelijk voedingsonderzoek. Bijvoorbeeld, in een onderzoek met een groep deelnemers die veel groenten eet en een groep deelnemers die weinig groenten eet wordt vergeleken wat het effect van het verschil in groenten inname is op de gezondheid. Het netjes, gestandaardiseerd uitvoeren van een onderzoek maakt een goede vergelijking mogelijk en hiermee kan worden nagegaan wat het effect van voeding, maar ook andere leefstijlfactoren, werk en de omgeving is op de gezondheid.
Wetenschappelijk onderzoek is het systematisch, doordacht en juist uitvoeren van een studie. Door met een gestandaardiseerde manier van werken data te verzamelen, analyseren, interpreteren en evalueren kunnen onderzoekers wetenschappelijke theorieën en hypotheses bestuderen.
Dit leggen we uit aan de hand van een ander voorbeeld, namelijk het positieve effect van het eten van vis vetzuren op cholesterol. Dit kan worden onderzocht door een groep deelnemers die vette vis (zalm) eten te vergelijken met een groep deelnemers die kipfilet eten in plaats van vis. Ook kan in plaats van echte vis, een tabletje met visvetzuren worden verstrekt en worden vergeleken met een tabletje zonder visvetzuren (placebo). Zo weten de deelnemers niet wat ze precies krijgen, ze zijn ‘blind’ in het onderzoek. Doordat deelnemers niet weten welk tabletje ze krijgen is het onderzoek netter uitgevoerd. Immers, als deelnemers wel weten in welke groep ze zitten, gaan ze misschien meer gezond gedrag vertonen. Ook kan het zo zijn dat alle deelnemers aan een onderzoek zich gezonder gaan gedragen of zich anders gaan voelen; dit noemen we het ‘placebo-effect’. Met een ‘geblindeerde’ studie, waarbij de deelnemer niet weet wat hij krijgt, zorg je dat dergelijke effecten in beide groepen even groot zijn, en weet je zeker dat de verschillen tussen de groepen door de interventie (visvetzuren) worden veroorzaakt.
Bij TNO vinden de humane studies, het onderzoek met mensen, op diverse manieren plaats. Sommige onderzoeken voeren we op onze TNO-locatie in Zeist uit. Ook andere locaties kunnen we inrichten om onderzoek mogelijk te maken. Zo heeft een onderzoek plaatsgevonden bij de een supermarkt in Almere, waar ter plekke diverse metingen en online vragenlijsten bij consumenten werden afgenomen. Ook werken we samen met organisaties die beschikken over een speciale onderzoeklocatie. Daarnaast wordt in samenwerking met de gezondheidszorg, bijvoorbeeld in ziekenhuizen of bij huisartsen, onderzoek verricht. In een eerder onderzoek met mensen met suikerziekte hebben diabetesverpleegkundigen de metingen verricht en de data met TNO gedeeld. Een andere manier om onderzoek te doen die steeds populairder wordt is via internet. Een voorbeeld van een studie die we volledig online hebben uitgevoerd is een koffiestudie. Deelnemers hadden zich online aangemeld. Geschikte deelnemers kregen koffiepads thuisgestuurd. Een uur na inname van de koffie, werden op een TNO-website diverse geheugentesten uitgevoerd. Die data konden we bij TNO analyseren.
De diverse manieren van onderzoek doen hebben voor- en nadelen. Een voordeel van een onderzoek bij TNO is dat de onderzoekers goed zien hoe het onderzoek verloopt en dat de gegevens netjes worden verzameld. Deelnemers moeten daarvoor echter wel naar TNO komen. Onderzoek thuis is voor deelnemers natuurlijk veel makkelijker, maar zorgt voor minder gecontroleerde omstandigheden en meer variatie in de gegevens.
Lijkt het u leuk om mee te doen en denkt u erover om u in te schrijven als deelnemer, of wilt u misschien nog iets meer weten wat studiedeelname inhoudt? Kijkt u dan op de website van de centrale commissie mensgebonden onderzoek (de CCMO) die u uitlegt waar u rekening mee moet houden als deelnemer (ook wel proefpersoon): www.ccmo.nl/proefpersonen.
Afhankelijk van wat er onderzocht gaat worden, wordt een onderzoek ingericht en wordt er bepaald welke metingen er gedaan moeten worden. Voor het ene onderzoek hoeft alleen een speekselmonster verzameld te worden, in een ander onderzoek wordt meerdere keren bloed afgenomen na het drinken van een soort milkshake, zodat we kunnen bepalen hoe makkelijk een deelnemer de inhoud van de drank verwerkt. Wat meedoen aan onderzoek inhoudt, is dus verschillend per onderzoek en afhankelijk van wat er onderzocht gaat worden. Lees daarom altijd de specifiek geschreven deelnemersinformatie van het onderzoek goed door voor u besluit mee te doen.
Zoals al beschreven zijn er diverse soorten onderzoek mogelijk. Onderzoek met mensen kan bij TNO alleen nadat het onderzoek is getoetst en akkoord bevonden. Relatief eenvoudig onderzoek mag TNO zelf toetsen en controleren. Hiervoor is een onafhankelijk, interne toetsingscommissie ingericht. Belastend onderzoek waarbij mensen zich aan bepaalde intensieve leefregels moeten houden of waarbij invasieve metingen worden gedaan (zoals frequente bloedafnames), moet worden voorgelegd aan een externe toetsingscommissie. Deze Medisch Ethische ToetsingsCommissie (METC) beoordeelt of het onderzoek relevant is, goed is opgezet, veilig is en ook of het ethisch juist is. Onderzoek met mensen kan bij TNO dus niet zonder toetsing worden uitgevoerd en vindt pas plaats na goedkeuring door een toetsingscommissie.
Mocht u vragen over één van de onderzoeken hebben dan kunt u die stellen aan de mensen verbonden aan het onderzoek. De hoofdonderzoeker staat altijd genoemd in de deelnemersinformatie. Zorg dat al uw vragen zijn beantwoord voordat u toestemming geeft voor deelname.
Algemene vragen kunt u hier insturen.
Mocht u klachten hebben bij een onderzoek dan staat in de deelnemersinformatie ook tot wie u zich kunt wenden om de klacht kenbaar te maken. U kunt uw klacht hier insturen.
Wij vinden het belangrijk dat deelnemers vrijwillig deelnemen en goed begrijpen waar ze aan meedoen. Het is dus van groot belang dat uw vragen bij het onderzoek zijn beantwoord voorafgaand aan het instemmen met uw deelname. Om aan te geven dat u vrijwillig meedoet, vragen we u om een toestemmingsformulier te tekenen. Hierin wijzen we u nogmaals op een aantal belangrijke kenmerken in het onderzoek, waarvan we willen dat u die bewust onderschrijft. Door een schriftelijke handtekening onder deze voorwaarden bevestigt u uw volledige, vrijwillige deelname en de bekendheid met het onderzoek. Door ook een TNO-onderzoeker het toestemmingsformulier mede te laten tekenen maken we een wederzijdse overeenkomst, waarbij de TNO-onderzoeker tekent dat hij/zij het onderzoek goed heeft uitgelegd en uw eventuele vragen juist en volledig heeft beantwoord.
Ook na uw instemming kunt u zich altijd, zonder opgave van redenen, terugtrekken uit het onderzoek, mocht u daartoe besluiten. U bent niet verplicht deel te nemen.
Onderaan de homepagina vindt u de knop ‘Deelnemers gezocht’. Wanneer u hierop klikt vindt u een overzicht van studies waarvoor nog deelnemers worden gezocht. Lees de informatie over de studie goed door. Of u daadwerkelijk mee kunt doen aan een studie is afhankelijk van de selectiecriteria.
Daarnaast is het mogelijk om u aan te melden voor de deelnemersdatabase. U ontvangt dan een mail wanneer er deelnemers worden gezocht voor een nieuw onderzoek. Deze knop vindt u ook onderaan de homepagina van deze website.
Nadat u een toestemmingsformulier hebt ondertekend, zal uw naam zoveel mogelijk worden vervangen door een onderzoeksnummer. Op deze manier zijn uw onderzoeksgegevens niet direct naar u te herleiden. Uw gegevens worden bij TNO op een beveiligde server opgeslagen. Alleen medewerkers betrokken bij het onderzoek hebben toegang tot de data. Als TNO met andere partijen samenwerkt in het onderzoek, wordt u op de hoogte gesteld of en tot welke data deze partijen toegang hebben. Ook kan een inspecteur van het Ministerie van Volksgezondheid of een auditor de data controleren in verband met kwaliteitscontrole. Zij zijn gehouden aan hun geheimhoudingsplicht.
Mocht u besluiten om zich terug te trekken uit het onderzoek en ook uw gegevens willen intrekken, dan zal TNO proberen zoveel mogelijk aan deze wens tegemoet te komen. Dit kan zolang de data nog niet is verwerkt. TNO is niet verplicht de data terug te trekken uit reeds verwerkte en gepubliceerde data.